Δρώμενο Διονυσιακού Διθύραμβου

ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟΣ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ

Κατά τις τελετές ενάρξεως των Προμηθείων 2011, παρουσιάστηκε την Αφροδιτία («Παρασκευή») 1/7, στο Υπαίθριο Θέατρο του Λιτοχώρου, το τελετουργικό δρώμενο «Διονυσιακός Διθύραμβος» από την Ομάδα «Διόνυσος Ελευθερεύς».

Φωτογραφικά στιγμιότυπα απο το δρώμενο

ΣΥΝΟΨΙΣ ΔΙΘΥΡΑΜΒΙΚΟΥ ΔΡΩΜΕΝΟΥ

Το δρώμενο αυτό εντάσσεται στην εορτή Αττικά Διονύσια (που στην εποχή μας αναβιώνονται στην Αθήνα από την λατρευτική κοινότητα ΛΑΒΡΥΣ.

Τα Διονύσια χαρακτηρίζονται ως μια από τις σημαντικότερες εορτές των Ελλήνων στην οποία κυριαρχούσαν συνοπτικά τα εξής τελετουργικά δρώμενα:
Πρώτον η τελετουργική ιερά εισαγωγή (μεταφορά) του ιερού ξόανου από την Θήβα, η ίδρυσίς του (τοποθέτηση επί του κίονα) και η καθιέρωση του σε βωμό που βρίσκονταν ακριβώς στην θυμέλη, στο κέντρο του θεάτρου του Διονύσου
Δεύτερον και ίσως το σημαντικότερο, περιελάμβανε διθυραμβικό άσμα το οποίο αναφέρονταν στην γέννηση του θεού έως και την άφιξη του στην Ελευσίνα με την ίδρυση των πάνσεπτων μυστηρίων.
Εξέρχονταν από το θεολόγειο ο Εξάρχων του Χορού, κατέρχονταν στο κέντρο του της σκηνής και οι Διθυραμβιστές (έως και 50 τον αριθμό) συγκροτούσαν έναν καλόκεντρο κύκλο και χόρευαν τελετουργικά με ενδεξία περιφορά. Ο Εξάρχων έδινε πρώτος το μέλος (μουσική) και τον λόγο και οι χορευτές αντιφωνούσαν. Ενδιάμεσα στην φώνηση και την αντιφώνηση του διθυράμβου, ο Κορυφαίος του χορού απέδιδε, θεατρικώ τω τρόπω, έμμετρο ποιητικό λόγο που αφορούσε τη ζωή και το μυστηριακό έργο του θεού Διονύσου.
Τρίτο σημαντικό στοιχείο της εορτής ήταν οι διαγωνισμοί των ιερών δραμάτων. Το στοιχείο αυτό της εορτής ήταν που ανέδειξε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτισμικά επιτεύγματα του κόσμου αυτού «το ιερό ελληνικό θέατρο».
Γι αυτό το λόγο, στο συγκεκριμένο δρώμενο, επικεντρωνόμαστε στη γέννηση του θεάτρου από τα διθυραμβικά τελέσματα (όπως μας παραδίδει ο Αριστοτέλης). Δηλαδή επάνω στην έξαρση του ιερού χορού, ένα από τα μέλη του Διθυράμβου αποκόπτεται του κύκλου και ο Εξάρχων του αποτίνει τον λόγο. Έτσι και στο δικό μας τέλεσμα, ως άλλος Θέσπις ο Υποκριτής, αποκρίνεται στις ερωτήσεις του Εξάρχοντος. Ο διάλογος που λαμβάνει χώρα κατά την διάρκεια του διθυράμβου (και αυτό αποτελεί πρωτοτυπία του δρώμενου) αποπειράται τον αποσυμβολισμό όλων των θείων σύμβολων που παρουσιάζονται στο τέλεσμα.

Η δομή του τελέσματος ακολουθεί σεβαστικά τις βασικές αρχές της ελληνικής τελετουργίας. Προηγείται όλων ένα προσόδιο το οποίο ήταν ένα ιερό άσμα που συνόδευε τους τελεστές προς την οδό (με κατάληξη τον βωμό) που θα επιτελούνταν το τέλεσμα συνοδεία αυλού.
Ακλουθεί η ιερά φαλλοφορία συνοδευόμενη από φαλλοφορικό άσμα (στοιχεία απαραίτητα σε διονυσιακές τελετές). Η έλευση όμως και η επιφάνεια (παρουσία) του θεού απαιτεί ένα επικλητικό άσμα το οποίο με διονυσιακές χορογραφίες το εκτελούσαν γυναίκες μέλη του παρθενίου χορού.
Κατά το πέρας του όλου δρώμενου, θεατές και θεώμενοι συμμετέχουν ενθουσιαστικά στο τελευταίο αλλά απολύτως απαραίτητο μέρος μιας ελληνικής εορτής-τελετουργίας, την ευωχία (χορός τραγούδι και οινοποσία, ενθουσιασμός).

Παρμενίδης – Ιω. Μπούσιος